Ιστορικά η γέννηση του Ριζομύλου σαν οικισμός ανάγεται σε τρεις περίπου αιώνες πριν. Αναφέρεται με το σημερινό του όνομα στην Χάρτα του Ρήγα και στην περιοχή της κτηματικής του περιφέρειας έχουν ανεβρεθεί αρχαιότητες [λείψανα οικιών και κιβωτιόσχημοι τάφοι Πρωτοελλαδικής και Μέσης Εποχής Χαλκού καθώς και εκτεταμένοι οικισμοί κλασσικών,ελληνιστικών και ρωμαϊκών χρόνων].
Ο Ριζόμυλος όπως αναφέρεται στα πρακτικά του 1910 της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών, είχε κτισθεί πάνω σε σπουδαία προϊστορική Ακρόπολη. Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι «ολίγον περαιτέρω του σιδηροδρομικού σταθμού Βελεστίνου εις την αρχήν της εις Ριζόμυλον οδόν, υπάρχει προϊστορικός συνοικισμός, εφ΄ου και εις μεταγενεστέρους χρόνους εκτίσθησαν οικοδομήματα – διότι είδομεν δώριον σπόνδυλον μετ΄αυλάκων και τοίχους μετ’ ασβέστου – θα ήτο ναός τις, εφ΄ ου εκτίσθη κατόπιν εκκλησία και σταθμός τουρκικός. Περαιτέρω επί της αυτής οδού είδομεν όμοιον συνοικισμόν. Το χωρίον Ριζόμυλος έχει κτισθεί επί σπουδαίας προϊστορικής ακροπόλεως εφ ης και κατά την ιστορικήν Ελληνικήν περίοδον φαίνεται πιθανόν ότι υπήρχε πολίχνη ή προάστιον τι των Φερών, ως εκ των σχετικών εκεί αρχαίων συμπεραίνομεν». (Από το βιβλίο του Γιώργου Ζαχαρίου – Σελίδες από την Ιστορία της Μαγνησίας- Βόλος 1994)
Το χωριό αρχικά κτίσθηκε σε άλλη από την σημερινή του θέση, στην τοποθεσία «Μαγούλα» σ΄ απόσταση 3-4 χιλιόμετρα από το σημερινό. Σήμερα η περιοχή αναφέρεται ως «Παλαιοχώρι». Στη Μαγούλα βρέθηκαν ίχνη από κτίσματα, εκεί δε υπήρχε και νερόμυλος, ο οποίος λειτουργούσε με τα νερά της Υπέρειας Κρήνης του Βελεστίνου. Ίσως επειδή δε ο μύλος βρισκόταν στα ριζά του υψώματος της περιοχής, για το λόγο αυτό ο οικισμός ονομάσθηκε «Ριζόμυλος».
Η λέξη Ριζόμυλος, λέξη σύνθετη, εμπεριέχει δύο πιθανές εκδοχές όσον αφορά την ονομασία του χωριού μας. Η μία είναι σύνθεση των λέξεων Ριζά του βουνού και μύλος διότι υπήρχαν μύλοι στην περιοχή οι οποίοι κινούνταν από το νερό της Υπέρειας Κρήνης και το χωριό ήταν και είναι το πιο κοντινό από όλα τα χωριά του κάμπου στα Ριζά του βουνού Οβρυά. Οι χωρικοί της περιοχής έκαναν αναφορές λοιπόν στους μύλους οι οποίοι ήταν στα Ριζά του βουνού και με την παρέλευση των χρόνων η περιοχή ονομάσθηκε Ριζόμυλος.
Η άλλη εκδοχή έχει πάλι στην σύνθεσή της την λέξη μύλος σαν δεύτερο συνθετικό και την λέξη ρίζα από τις ρίζες που άλεθαν οι υφαντουργοί και βυρσοδέψες του Πηλίου και άλλων περιοχών. Οι ρίζες μετά την άλεσή τους χρησίμευαν στην δημιουργία φυτικών χρωμάτων για την βαφή νημάτων, υφασμάτων κλπ.
Αντίθετη όμως άποψη ως προς την ονομασία του χωριού διατυπώνει ο Νικ. Μάγνης στο βιβλίο του «Περιήγησις ή Τοπογραφία της Θεσσαλίας»- Αθήναι 1860 σελ.21-22, ο οποίος αναφέρει ότι η ονομασία δόθηκε από το γεγονός ότι υπήρχε στην περιοχή του χωριού «μύλος ορυζίου». Προς το δυτικοβόρειον των Φερών – γράφει-επί της οδού της αγούσης εις Λάρισαν είναι το Ριζόμυλον, χωρίον με περίπου 100 οικίας, υπό Χριστιανών μεν οικούμενον, ον δε ζευγηλατείον των Λαρισαίων Αγάδων, οι δε χριστιανοί κάτοικοι εισί κολλήγαι αυτών. Προϊόντα δε αυτού γεννήματα παντός είδους, βαμβάκια, υδροπέπονες (καρπούζια), πέπονες και λοιπά αξιόλογα κηπικά. Εχουσι τινές κολλήγαι και αμπέλους ων τους καρπούς νέμονται αυτοί, χωρίς να μετάχωσιν οι κύριοι του χωρίου. Ωνομάσθη δε Ρυζόμυλον, διότι ήτο τότε αυτού μύλος ορυζίου, ότε εκαλλιεργείτο καλλίτερα η Θεσσαλία. Εχουσι δε οι Χριστιανοί και ζώα ίδια».
Πριν από τον Μάγνη, κατά την Τουρκοκρατία και συγκεκριμένα στις 27 Δεκεμβρίου 1809, επισκέφθηκε τον Βελεστίνο ο άγγλος περιηγητής Γουλιέλμος Λίγκ, ο οποίος αφού αναφέρει ότι από τους Τούρκους είχε δοθεί στον Ριζόμυλο η ονομασία Διγκί που θα πει στα ελληνικά Αναβολέας ή Ζιγκί που θα πει σέλα του ιππέα, γράφει ότι τα νερά της Υπέρειας Κρήνης χρησιμοποιούνταν και για το «γύρισμα» διαφόρων μύλων στον Ριζόμυλο. Το ρυάκι συναντά ένα άλλο ρεύμα που τρέχει από μια λιμνούλα προς τα νότια της κύριας πηγής και έτσι διογκωμένο ακολουθεί δρομολόγιο τριών μύλων στον Ριζόμυλο, δια μέσου κήπων με οπωρόδενδρα, πεπόνια και βότανα, ανάμικτα με βελανιδιές, φτελιές και λεύκες . Κοντά στον Ριζόμυλο είναι μερικά άλση από πλατύκορμες βελανιδιές που λέγεται ότι έχουν λεπτύνει τα τελευταία χρόνια. Από τον Ριζόμυλο το νερό από την Υπέρεια Κρήνη διασχίζει την πεδιάδα προς την λίμνη «Κάρλα» .
Όπως αναφέρουν οι κάτοικοι, ο πρώτος οικισμός εγκαταλείφθηκε για το λόγο, ότι επειδή βρισκόταν κοντά στην λίμνη Κάρλα και σε έλη, η ελονοσία αποτελούσε πραγματική μάστιγα. Ετσι οι κάτοικοι αναγκάσθηκαν να φύγουν και να δημιουργήσουν το νέο χωριό, πιο μακριά απ’ την Κάρλα και τα έλη της περιοχής. Σε σύντομο μάλιστα διάστημα από τότε που μεταφέρθηκε στη νέα του θέση το χωριό, είχε συγκροτηθεί ένας αξιόλογος οικισμός.
Για τον Ριζόμυλο στα 1815 γράφει ο Αργύρης Φιλιππίδης: «Από το Χατζήμησι έρχεσαι πάλιν μία ώρα κατά ανατολάς και έρχεσαι εις το Ριζόμηλον Και αυτό χωρίον της Λαρίσσου χριστιανικόν έως πενήντα φαμελίες. Εδώ τρέχει νερόν χρονικόν, έχει και γεφύρι, έχει και μύλον και χάνι όπου κονέβουν οι διαβάται. Απέχει από την Λάρισσα ώρες οκτώ, μία από Βελεστίνο, από τον Βώλον τέσσαρες. Εδώ τον χειμώνα χωρίς ποδήματα δεν ημπορεί να ευγή τινάς έξω από την πολλήν λάσπη όπου γίνεται. Κάμνουν σιτάρι, κριθάρι, βαμβάκι και άλλα. Η κρίσις τους είναι εις Βελεστίνο, εκεί κρίνονται εις τα της εκκλησίας υπό του Δημητριάδος. Εχει και εδώ κονάκι μεγάλο, όπου κάθεται ο αγάς των» (Γεωγραφία Μερική, σελ. 128)
Συνεχίζοντας αναφέρεται στο παλιό χωριό Ντιλίχαλι «Απ’ εδώ έρχεσαι κατά τον Βώλον μια ώρα, αφίνεις δεξιά του δρόμου μια βρύσι, της Οβρυάς το γάλα, αριστερά σου, μια ώρα μακριά από Ριζόμηλο, ευρίσκεις χωρίον Τούρκικον Ντιλιχαλι, από κάτω από το βουνό, δυστυχισμένος τόπος και εδώ, έστωντας και να έχουν απάνω τους το βουνόν Λαπουρία. Από το βορέα είναι το βουνό, από την Δύσιν είναι η λίμνη του Κάρλα, και το καλοκαίρι δεν έχουν ανεσιν καθόλου από τα κουνούπια. Είναι και εδώ πεντέξ φαμελίες χριστιανοί. Εχει τούρκικα σπίτια υπέρ τα τριάντα. Και εδώ ζουν με την γεωργικήν, έχουν και πρόβατα, κρίνονται από τον Βελεστίνο
Για το Ριζόμυλο γράφει και ο Ζωσιμάς Εσφιγμενίτης: «Ρυζόμυλος κείται Α. και απέχει μίαν και ημίσειαν ώραν (από του Αρμενίου) κάτοικοι 361, έχει ναόν Αγίου Αθανασίου, έχει γραμματοδιδασκαλείον, τα ύδατα του Βελεστίνου διέρχονται δια του χωρίου, τούτου ένεκα έχουσιν οι κάτοικοι μερικούς κήπους, ουχί δε όπως έπρεπε να έχωσι» (Προμηθεύς 1892, σελ.337).
Ο Ριζόμυλος απ’ το 1881 μέχρι το 1912, υπαγόταν στο Δήμο Αρμενίου. Απ΄ το 1912 αναγνωρίσθηκε ως Κοινότητα, αλλά εξακολουθούσε να υπάγεται στο Νομό Λαρίσης, απ’ όπου και αποσπάσθηκε το 1964 (Ν.Δ.4398/22-10-1964,ΦΕΚ 185/64)
Κατά την απογραφή του
του 1889 , οι κάτοικοι ανέρχονταν σε 361,
του 1940 σε 1281,
του 1981 σε 1590,
του 1991 σε 1835,
του 2001 σε 1674.
Σύμφωνα με στοιχεία που αναγράφονται στην Εκδοση του Δεκεμβρίου 1961 , της ΚΕΔΚΕ «Στοιχεία συστάσεως και εξελίξεως των Δήμων και κοινοτήτων»
Ο πληθυσμός του Ριζομύλου:
Το 1920 ήταν 978 κάτοικοι,
το 1928 ήταν 1044 κάτοικοι,
το 1951 ήταν 1458 κάτοικοι και
το 1981 ήταν 1281 κάτοικοι.
Στην ίδια έκδοση της ΚΕΔΚΕ αναγράφονται τα εξής στοιχεία :
ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΡΙΖΟΜΥΛΟΥ
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΡΧΙΚΗΣ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΕΩΣ: Κοινότης Ριζομύλου Β.Δ. 31-8-1912 . ΦΕΚ Α262/1912. Προήλθεν εκ του τέως Δήμου Aρμενίου.
Παρατηρείται δηλαδή τα τελευταία χρόνια σημαντική αύξηση του πληθυσμού πράγμα που αποδίδεται στο γεγονός, ότι λόγω της επέκτασης των αρδευομένων εκτάσεων, το εισόδημα των κατοίκων αυξάνει, με αποτέλεσμα τα νεαρά άτομα να μην εγκαταλείπουν το χωριό.
Το χωριό μας κατοικείται από τους ντόπιους τους Καραγκούνηδες και από το 1910 και μετά έχουν εγκατασταθεί στην περιοχή και Πρόσφυγες από την Ανατολική Ρωμυλία.
Υπολογίζεται ότι από την Ανατολική Ρωμυλία ήλθαν περισσότεροι κάτοικοι απ’ όσους ήταν στο χωριό, Στους πρόσφυγες δόθηκαν από το κράτος από 45 στρέμματα γης, ενώ στους ντόπιους η έκταση που δόθηκε ήταν από 150 στρέμματα.
Επίσης οι πρόσφυγες, έφεραν από την πατρίδα τους τα ήθη και έθιμά τους, που διατηρήθηκαν έως και σήμερα μαζί με τα ήθη και έθιμα των ντόπιων Καραγκούνηδων .
Κύρια απασχόληση των κατοίκων είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία.
Oι αγρότες ασχολούνται με την καλλιέργεια βαμβακιού κυρίως αλλά και με την καλλιέργεια σιτηρών, τεύτλων, καλαμποκιού, κηπευτικών και λίγων αμπελιών.
Η έκταση της κτηματικής περιφέρειας του Ριζομύλου, ανέρχεται σε 29 τετραγωνικά χιλιόμετρα και το υψόμετρο του χωριού ανέρχεται σε 60 μέτρα.
Τα ήθη και έθιμα της περιοχής μας έχουν διατηρηθεί σε αρκετά καλό βαθμό και κατάφεραν να φτάσουν μέχρι σήμερα σχεδόν αναλλοίωτα.
Οι κάτοικοι δεμένοι με την θρησκεία διατήρησαν σαν κόρη οφθαλμού τις παραδόσεις που είχαν σχέση με την πίστη τους στην Χριστιανοσύνη.
Η γιορτή του Αγίου Αθανασίου, την 18η Ιανουαρίου κάθε χρόνου, στο χωριό μας έχει μια ξεχωριστή μοναδικότητα. Το Κουρμπάνι – που είναι ρύζι και κρέας, το φαγητό του Αγίου – φαγητό ξεχωριστής νοστιμιάς, μοιράζεται μετά την θεία λειτουργία σε όλους τους πιστούς που θα τιμήσουν την γιορτή. Εθιμο που η προέλευσή του ξεκινάει στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
Ξεχωριστή θέση έχουν για το Ριζόμυλο οι Αποκριάτικες Εκδηλώσεις. Τα έθιμα, άλλα των ντόπιων και άλλα των προσφύγων, έδεσαν μεταξύ τους και δημιούργησαν ένα σύνολο εκδηλώσεων που συνεχίζουν μέχρι και σήμερα να είναι οι πιο πλούσιες και οι πιο καλά οργανωμένες της περιοχής.
Μεγάλη γιορτή για το χωριό μας είναι και η Αποκομιδή των λειψάνων του Αγίου Αθανασίου που γιορτάζεται την 2α Μαϊου κάθε έτους ημέρα που είναι και το πανηγύρι του Ριζομύλου.
Κάθε καλοκαίρι με πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου Ριζομύλου Η ΔΙΑΠΛΑΣΗ και την συμπαράσταση της Κοινότητας και του Δήμου γίνονται στο Ριζόμυλο πλούσιες πολιτιστικές εκδηλώσεις που περιλαμβάνουν : Παρουσίαση παραδοσιακών χορών από το χορευτικό συγκρότημα του Ριζομύλου και άλλων συλλόγων, θεατρικές παραστάσεις, μουσικές βραδιές, παραστάσεις Καραγκιόζη κλπ.
Οι γιορτές των Χριστουγέννων είναι ξεχωριστές για το χωριό μας. Εθιμα διατηρήθηκαν άφθαρτα μέχρι και σήμερα και δίνουν μια διαφορετική αίσθηση στα Χριστούγεννα του Ριζομύλου. Τα Κάλαντα του Ριζομύλου έθιμο με διπλή καταγωγή είναι το βασικότερο.
Στον αθλητικό τομέα εκπρόσωπος του χωριού μας είναι ο ιστορικός Αστέρας ομάδα που αγωνίζεται στην ερασιτεχνική κατηγορία Ν. Μαγνησίας.
Μεταξύ των δύο Εξεγέρσεων των Ελλήνων του 1821 και του 1943, υπάρχει μια χρονική διαφορά περίπου ενός αιώνα.
Όμως υπάρχει και ένα έτος, το 1897, στο οποίο ο Ριζόμυλος αυτός ο μικρός αλλά και τόσο μεγάλος τόπος μας, έχει το «Προνόμιο» να είναι από τους τόπους εκείνους της Ελλάδας, οι οποίοι δοκιμάστηκαν ξανά από τον όλεθρο του Πολέμου.
Κατά την διάρκεια του Απριλίου του 1897, που έγινε η Μάχη του Σμολένσκι στην περιοχή του Βελεστίνου, ο Ριζόμυλος ένοιωσε την καυτή ανάσα του πολέμου, από τις Τουρκικές δυνάμεις.
Ο τότε πολεμικός ανταποκριτής του Ρωύτερ, Βρετανός Λοχαγός Κίνερντ Ρόυζ αναφέρει:
« Περί το μεσημέρι μια μικροσυμπλοκή μεταξύ των προφυλακών, έλαβε χώρα στην παρυφή του δάσους μπροστά από το Ριζόμυλο, στην οποία οι Τούρκοι είχαν δέκα νεκρούς και αρκετούς αιχμαλώτους…. Όταν άρχισε να βραδιάζει είδαμε το Ριζόμυλο να τυλίγεται στις φλόγες και τους καπνούς και υπό την κάλυψη αυτού του τουρκικού εγχειρήματος, ολόκληρος ο τουρκικός στρατός αποσύρθηκε προς την κατεύθυνση του Γκερλί.
Τα πρώτα νέα που έμαθα από τους Έλληνες ανιχνευτές, ήταν ότι οι Τούρκοι είχαν οπισθοχωρήσει στο Χατζή Μισί και το Γκερλί και ότι. Τα τρία τέταρτα των σπιτιών του χωριού Ριζόμυλος, είχαν καεί και όλα τους είχαν λεηλατηθεί. Η εκκλησία δεν είχε καταστραφεί από την φωτιά, παρότι είχε γίνει προσπάθεια να πυρποληθεί και το ίδιο είχε συμβεί με τις εικόνες. Όλα τα βόδια και τα πρόβατα και μέχρι και το τελευταίο πουλερικό είχαν αρπαγή».
Οι παραπάνω εντυπώσεις του Κίνερντ Ρόουζ, αποτελούν υλικό του βιβλίου «Με τους Ελληνες στη Θεσσαλία» που δημοσίευσε τον ίδιο χρόνο στο Λονδίνο και το οποίο αποτελεί πρωτογενή ιστορική πηγή αλλά και ένα ενδιαφέρον οδοιπορικό στην προ εκατονταετίας Ελλάδα.
Ο Ριζόμυλος είναι ένα χωριό, με τεράστια συμμετοχή στους εθνικούς αγώνες της πατρίδας μας, που «έλαμψε» με την συμμετοχή του στην Εθνική Αντίσταση κατά των Ιατλογερμανών κατακτητών το 1941-1944.
Η 23η Μαρτίου κάθε έτους, έχει καθιερωθεί σαν ημέρα τιμής και δόξας στους αγωνιστές και τους νεκρούς του, με σχετική απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου του πρώην Δήμου Κάρλας.
Αξίζει όμως να θυμηθούμε το χρονικό των καταστροφών που έχει υποστεί το χωριό μας, κατά την διάρκεια της Γερμανοϊταλικής κατοχής 1941- 1944:
-Ο Ριζόμυλος υπήρξε το σταυροδρόμι των αντιστασιακών ομάδων μεταξύ Ορθρυος-Μαυροβουνίου – Πηλίου. Η αντιστασιακή οργάνωση Ριζομύλου ήταν ο σύνδεσμος μεταξύ αυτών. Την 21 Μαρτίου 1943 οργανώθηκε σαμποτάζ στο ύψος του Ριζομύλου από τις αντιστασιακές ομάδες της περιοχής Βελεστίνου –Ριζομύλου (ομάδα Καραϊσκάκη «Λαρισινού») για το τραίνο που θα διερχόταν τη νύχτα 22-23 Μαρτίου 1943 και θα μετέφερε πολεμοφόδια κλπ εφόδια για τον κατοχικό στρατό. Η πληροφορία διέλευσης του τραίνου μεταδόθηκε από τον τοπικό υποσταθμάρχη Ερμόλαο Παπαφωτίου ο οποίος ενημέρωσε τον Μιχαήλ Παπαδάμ (Φεραίο).
Αυτός με την σειρά του κινητοποίησε αμέσως τους αντάρτες της περιοχής και αφού συσκέφθηκε με τους συνεργάτες του, ανέθεσε στον σιδηροδρομικό Χαράλαμπο Αραμπατζή να ξηλώσει ένα κομμάτι της γραμμής ώστε να γίνει η εκτροχίαση. Στον χώρο εκείνο συγκεντρώθηκαν εκατοντάδες άνθρωποι με κάρα για να φορτώσουν τα εφόδια. Οι αντάρτες αιχμαλώτισαν την φρουρά και αφού φόρτωσαν τα λάφυρα, πυρπόλησαν το τραίνο και από τα πυρομαχικά που υπήρχαν στα τελευταία βαγόνια προκλήθηκε ζημιά στην σιδηροδρομική γραμμή και δεν ήταν δυνατόν αυτή να χρησιμοποιηθεί για δύο εβδομάδες.
Την επομένη 1.000 Ιταλοί στρατιώτες σε αντίποινα επετέθησαν στα γύρω χωριά. Στον Ριζόμυλο επετέθησαν πρώτα με κανονιοβολισμό και ύστερα με έφοδο κατέλαβαν το χωριό. Οι κάτοικοι του Ριζομύλου με αυστηρή διαταγή των αντιστασιακών οργανώσεων, τα χαράματα της 23ης Μαρτίου 1943 εγκατέλειψαν το χωριό και εγκαταστάθηκαν στους παρακείμενους λόφους δυτικά και νοτιοανατολικά του οικισμού. Οι Ιταλοί κατακτητές εκτέλεσαν όσους κατοίκους βρήκαν στο χωριό, οι οποίοι είτε δεν πρόλαβαν να απομακρυνθούν, είτε δεν περίμεναν την άμεση αντίδραση των κατακτητών και παρέμειναν στο χωριό.
Οι Ιταλοί κατακτητές αφού σκότωσαν όσα ζώα βρήκαν και αφού κατέστρεψαν ότι μπορούσαν, έριξαν με μηχανήματα πετρέλαιο και βενζίνη σε όλες τις κατοικίες και τα δημόσια κτίρια, σε αποθήκες, σταύλους, έκαψαν όλο το χωριό από άκρο εις άκρο, ακόμη και τα αρχεία της Κοινότητας.
* Την ημέρα της Μεγάλης Παρασκευής του 1943 κανονιοβολήθηκε ξαφνικά ο Ριζόμυλος από του Γερμανούς κατακτητές. Εισήλθαν στο χωριό και συνέλαβαν ομήρους τον Τσόγκαρη Αθανάσιο και Κωνσταντέλο Δημήτριο οι οποίοι μεταφέρθηκαν σε στρατόπεδα συγκεντρώσεως στην Γερμανία. Επίσης συνέλαβαν τον Ρομφαία Θεοφάνη τον οποίο αφού βασάνισαν, τον άφησαν με διανοητικά προβλήματα εφ’ όρου ζωής.
• Τις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου 1943, αντάρτες του Ριζομύλου και της γύρω περιοχής επετέθησαν σε γερμανική φάλαγγα αυτοκινήτων στα όρια Ριζομύλου- Βελεστίνου στην θέση Ρουμάνι. Μετά από φονική μάχη, οι Γερμανοί ετράπησαν σε άτακτο φυγή προς διάφορες κατευθύνσεις μέσα στα χωράφια. Δύο Γερμανοί απ’ αυτούς σκοτώθηκαν μέσα στον οικισμό Ριζομύλου.
Την 9η Σεπτεμβρίου 1943, τμήματα του γερμανικού στρατού εισέβαλαν στο χωριό, το οποίο ήταν ήδη εγκαταλειμμένο από τους κατοίκους, και κατέστρεψαν και έκαψαν ότι είχαν προλάβει να στήσουν και να κτίσουν οι κάτοικοι του Ριζομύλου μετά το κάψιμο της 23ης Μαρτίου 1943.
• Τέλος Αυγούστου του 1944, αντάρτικες ομάδες της περιοχής ανατίναξαν την σιδηροδρομική γραμμή Βόλου-Λάρισας στην θέση Εικοσάρια Ριζομύλου με αποτέλεσμα να εμποδίζεται η διέλευση των τραίνων και ο ανεφοδιασμός των κατακτητών της περιοχής. Οι κατακτητές (Γερμανοί πλέον) έχοντας υπόψη τους την αντιστασιακή συμπεριφορά του Ριζομύλου, επί 15ημέρες με ξαφνικές επιδρομές στο χωριό, εκτελούσαν εν ψυχρώ, ως αντίποινα, κατοίκους του Ριζομύλου και έκαιγαν φυτείες. Οι κάτοικοι θορυβήθηκαν και αναγκάσθηκαν σταδιακά, χωρίς κάποιο συγκεκριμένο συντονισμό να εγκαταλείψουν και πάλι το χωριό τους, το οποίο οι Γερμανοί κατακτητές είχαν σκοπό να εξολοθρεύσουν ολόκληρο. Το απέδειξαν αυτό με κανονιοβολισμό και εκ νέου κάψιμο την 6η Σεπτεμβρίου 1944. Οι κάτοικοι του Ριζομύλου παρέμειναν μακριά από το χωριό τους μέχρι τον Οκτώβριο του 1944 που αποχώρησαν οι Γερμανοί κατακτητές και από την περιοχή μας.
Πολλά από τα στοιχεία, τα οποία υπήρξαν ακράδαντες αποδείξεις, για τον Χαρακτηρισμό του Ριζομύλου, σαν ΜΑΡΤΥΡΙΚΟ ΧΩΡΙΟ, αναφέρονται στην 14/1945 απόφαση του κοινοτικού Συμβουλίου Ριζομύλου της 3η Ιουλίου 1945 – απάντηση σε ερωτήματα του Υπουργείου Υγιεινής Κοινωνικής Πρόνοιας.
Αξίζει λοιπόν να αναφερθούν και τα ονόματα του Προέδρου και των Κοινοτικών Συμβούλων της τότε Κοινότητας Ριζομύλου, οι οποίοι απαντώντας σε μια σειρά ερωτήματα, του Υπουργείου Υγιεινής Κοινωνικής Πρόνοιας, ουσιαστικά έγραφαν ένα από τα πιο σημαντικά κομμάτια της Ιστορίας του Ριζομύλου.
Κατά το 1945 : Πρόεδρος ήταν ο Νικόλαος Σταθόπουλος και μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου οι : Θεόδωρος Μπόζας, Κωνσταντίνος Γρατσούνας, Γεώργιος Θεοχάρης και Γεώργιος Ιβανούδης.
Γραμματέας της τότε Κοινότητας ήταν ο Γεώργιος Καραμπουτάκης του Ιωάννη και τα πρακτικά της απόφασης αυτής είναι γραμμένα με πένα και αποτελούν ιστορικό στοιχείο της Κοινότητάς μας.
Η Αντιστασιακή δράση των κατοίκων του ΡΙΖΟΜΥΛΟΥ και η βοήθειά τους προς τους συμμάχους, αναγνωρίσθηκε από την Κυβέρνηση και τον Λαό της Νέας Ζηλανδίας με μήνυμα Ευγνωμοσύνης που έστειλαν προς την Κοινότητα Ριζομύλου και το οποίο κοσμεί τα γραφεία της Τοπικής Κοινότητας Ριζομύλου.
Ένα μεγάλο μπράβο αξίζει στον πρώην Πρόεδρο της Κοινότητας Ριζομύλου κο Γεώργιο Εγγλέζο, ο οποίος ξεκίνησε την προσπάθεια το 1997, για τον χαρακτηρισμό του Ριζομύλου σαν Μαρτυρικό Χωριό, καθώς και στον Δήμαρχο Κάρλας κο Αθανάσιο Παπαδήμα, που βοήθησε στην ολοκλήρωση των σχετικών διαδικασιών
Ο Ριζόμυλος χαρακτηρίσθηκε «ΜΑΡΤΥΡΙΚΟ ΧΩΡΙΟ» με το 99/2000 Προεδρικό Διάταγμα που δημοσιεύθηκε στο ΦΕΚ 97 Α /16-3-2000.
Ετσι, η Πολιτεία έκανε και το δικό της χρέος, απέναντι στους αγώνες του χωριού μας, δικαιώνοντάς τους με την τοποθέτηση του ΡΙΖΟΜΥΛΟΥ στο ΠΑΝΘΕΟΝ της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Ετσι ακόμη αποδεικνύεται περίτρανα, ότι η Ιστορία δεν ξεχνά και κάποια στιγμή, αναδεικνύει τις αξίες και τους αγώνες ενάντια σε κάθε είδους κατακτητές.
Όμως ο πολύπαθος τόπος μας, δεν σταμάτησε να δοκιμάζεται.
Εκτός από τις θυσίες και τις ζημιές που υπέστη από την αντιστασιακή δράση των κατοίκων του, ενάντια στους κατακτητές, το λόγο πήρε η φύση. Ο σεισμός του 1957, κατέστρεψε το μεγαλύτερο τμήμα των σπιτιών του Ριζομύλου, κάνοντας τους κατοίκους του χωριού να ξεκινούν για μια ακόμη φορά την προσπάθειά τους να ορθοποδήσουν.
Τα παραπάνω στοιχεία είναι ένα μέρος όλων των στοιχείων που καταφέραμε να συγκεντρώσουμε για το χωριό μας, με μεγάλη προσπάθεια, διάβασμα και πολύ ψάξιμο, όσο οι δυνάμεις μας αλλά και οι υποχρεώσεις μας το επιτρέπουν.
Ήδη και άλλοι συγχωριανοί μου, έχουν συγκεντρώσει αρκετά στοιχεία (κείμενα, φωτογραφίες, αφηγήσεις κλπ) για την ιστορία, τα ήθη τα έθιμα του Ριζομύλου.
Για το λόγο αυτό, ίσως θα πρέπει να διοργανώσουμε ΕΝΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΡΙΖΟΜΥΛΙΩΤΩΝ, στο οποίο καλώντας αξιόλογους επιστήμονες, ιστορικούς, λαογράφους κλπ, θα μπορέσουμε να δημιουργήσουμε μια παρακαταθήκη ιστορικών, λαογραφικών και άλλων στοιχείων για το Ριζόμυλο, η οποία θα είναι πολύτιμη για μας, αλλά και για τα παιδιά μας.
Αξίζει λοιπόν να ζείς σε ένα τέτοιο ευλογημένο τόπο.
Αξίζει να προσπαθείς για το καλύτερο γιατί η υποχρέωση όλων μας απέναντι στους αγώνες, στους ήρωες αλλά και την ιστορία του χωριού μας είναι πολύ μεγάλη.
