Η αρχαία «Κασθαναία» έχει προταθεί να ταυτιστεί -χωρίς όμως να έχουν γίνει ανασκαφές- με την οχυρωμένη ακρόπολη, με τα ψηλά σωζόμενα τείχη, που βρίσκεται σ’ ένα χαμηλό βραχώδη λόφο κοντά στην παραθαλάσσια θέση Άγιος Ιωάννης στο Αιγαίο. Η θέση αυτή βρίσκεται βορειοανατολικά του Κεραμιδιού, στο ΒΑ άκρο του Νομού Μαγνησίας, στα όρια μεταξύ των ορέων Πηλίου και Μαυροβουνίου και απέχει από το Βόλο 44 χλμ.

Σύμφωνα με το Στράβωνα, η Κασθαναία αποτελούσε κώμη εξαρτώμενη από την αρχαία Δημητριάδα. Το εθνικό της πόλης είναι «Κασσαναεύς» και «Κασταναίος» σε ύστερες πηγές · ίσως συνδέεται με την παραγωγή των καστάνων και οι καστανιές που φύονται στην περιοχή αυτή να έδωσαν το όνομά τους στην πόλη. Εξάλλου, το βραχώδες της περιοχής δεν επιτρέπει άλλες καλλιέργειες. Το τοπωνύμιο «Κασθαναίη» ως Μαγνητική «πόλη» παραδίδεται από τον Ηρόδοτο, ενώ πιο ύστερες πηγές παραδίδουν «Κασθαναία», «Κασθανέα» και «Κασταναία».

Η τειχισμένη ακρόπολη στη θέση «Άη Γιάννης», ΒΑ του Κεραμιδιού, χωρίζεται από την κάτω πόλη με εγκάρσιο ισοδομικό τείχος, που σώζεται σε ικανό ύψος και είναι ορατό από το δρόμο που οδηγεί στη θάλασσα, με κυκλικούς πύργους στα άκρα του. Ένα μέρος του τείχους έχει κατακρημνισθεί στη θάλασσα. Το λιμάνι της πόλης βρισκόταν στον όρμο Κακόρεμα. Κοντά στο σύγχρονο χωριό Κεραμίδι εντοπίστηκαν αρχαίοι τάφοι που ίσως δείχνουν ότι υπήρχε ένα πόλισμα και ενδότερα.
Τέλος, στη γειτονική θέση «Βένετο» βρίσκεται η βραχώδης τοποθεσία «Ιπνοί», όπου - με τον Ηρόδοτο- καταστράφηκαν πολλά περσικά πλοία λόγω κακοκαιρίας, το 480 π.Χ.  (Βασιλική Αδρύμη-Σισμάνη, Δρ. Αρχαιολόγος, Επίτιμη Διευθύντρια ΥΠ.ΠΟ.Τ.)

Η αρχαία Κασθαναία αποκαλύπτεται. Η απόκρημνη πλαγιά, στα ανοιχτά του Κεραμιδίου στο Πήλιο, κρύβει τα ερείπια μιας πόλης, στην παραλία της οποίας σκόρπισαν τα συντρίμμια του περσικού στόλου μετά την ήττα του Ξέρξη το 480 π.Χ., όπως λέει ο Ηρόδοτος. Στην ανατολική πλευρά του βουνού των Κενταύρων είναι ορατά τα ερείπια από τα τείχη μιας πόλης, που εκτιμάται ότι είναι η αρχαία Κασθαναία.

Φωτογραφία από τα τείχη της αρχαίας Κασθαναίας στο βουνό των Κενταύρων

Η περιοχή είναι δύσβατη. Το πυκνό δάσος εμποδίζει την ορατότητα, ωστόσο και από απόσταση φαίνονται τα ερείπια του τείχους, λέει στο «Εθνος» ο Χαράλαμπος Ιντζεσίλογλου, αρχαιολόγος της ΙΓ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Η αρχαία πόλη είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος από τη δεκαετία του ‘60 και εκτείνεται στην περιοχή του Κεραμιδίου, από το ακρωτήρι Δερματάς μέχρι το ακρωτήρι Πουρί.

Όπως όλα δείχνουν, πρόκειται για την αρχαία Κασθαναία, η οποία άκμασε στην κλασική και ελληνιστική περίοδο, ενώ δεν αποκλείεται να υπήρχε ζωή και για πολλά περισσότερα χρόνια. Εκτός από τον Ηρόδοτο, αναφορά στην πόλη γίνεται και από τον Στράβωνα που τη θεωρεί «κώμη εξαρτώμενη από τη Δημητριάδα», ενώ σύγχρονοι περιηγητές, όπως ο Γάλλος Μαζιέρ, σημείωσαν πως τα τείχη της Κασθαναίας μπορούν να συγκριθούν σε ποιότητα κατασκευής μόνο με το τείχος της Δημητριάδας.

«Αν καταφέρουμε να ξεκινήσουμε μια ανασκαφή, θα πρέπει να αρχίσουμε από τον καθαρισμό της περιοχής. Αν είμαστε τυχεροί και αποδείξουμε επιγραφικά ότι πρόκειται για την αρχαία Κασθαναία, θα καταγράψουμε μια πολύ σημαντική επιτυχία», σημειώνει ο κ. Ιντζεσίλογλου.

Τα τείχη που περιβάλλουν την αρχαία πόλη, χρονολογούνται στον 5ο-3ο π.Χ. αιώνα. Μια εξίσου ενδιαφέρουσα θέση που κεντρίζει τους αρχαιολόγους στο Πήλιο είναι το Παλιόκαστρο, μεταξύ Ζαγοράς και Πουρίου. Και εκεί υπάρχει μια αρχαία πόλη, κρυμμένη μέσα σε πυκνό δάσος και εκτιμάται ότι θα βρεθούν ίχνη κατοίκησης των κλασικών και ελληνιστικών χρόνων.

Η ανασκαφή αναμένεται να φέρει στο φως μια σημαντική αρχαιολογική ανακάλυψη, ειδικά αν συνδυαστεί με την αποκάλυψη μιας άλλης σπουδαίας πόλης, της αρχαίας Μελιβοίας, πόλης του φημισμένου από τους ομηρικούς χρόνους βασιλιά Φιλοκτήτη, που βρίσκεται περίπου 10 χιλιόμετρα βορειότερα και αρχίζει σιγά σιγά να βγαίνει στο φως από τη λήθη των αιώνων και τα βάθη της γης.

Μαρία Ριτζαλέου

Πηγή: ΕΘΝΟΣ